Lieve mama,

Ga maar lekker hemelen. Ik blijf je schrijven. Lees je mee? Er kwam een keer een moment van vermoeidheid dat ik alles maar zelf moet doen. Dat heb ik zeker gemerkt, lieve mama. De consequenties van als maar doorgaan en het negeren van de signalen van mijn lichaam en geest heeft tot resultaat gegeven dat ik in een zware burn-out terecht ben gekomen.

Een situatie van niets meer kunnen. Zelfs van de bank opstaan om naar het toilet te gaan was al een uiterst vermoeiende actie om te ondernemen. Van voor naar achter en boven naar beneden helemaal stuk… Verdriet maakt je uitgeput en oververmoeid. Zeker als je het geen ruimte geeft en het totaal negeert.

“Op een gegeven moment werd ik zo gek van mijn eigen onophoudelijk huilen.”

Alles wat je opbouwt, wat stabiliteit geeft, wat je vertrouwt is er niet meer. Waar kan ik troost vinden? Het stoffelijke is niet meer. Er is wel 100.000x tegen mij gezegd dat je nog bij me bent. Ja dat voel ik ook en het uit zich als een eindeloos verdriet. Het voelt of ik bezwijk door het verdriet. Het voelt als een stuurloos schip dat niet meer en nergens kan ankeren…

Momenten dat ik niet weet wie ik het kan vragen of vertellen. Dat ik niet weet wie het zou begrijpen, wie ik echt kan vertrouwen. Het moment dat echt alleen een knuffel van je moeder kan helpen… Ik mis je knuffels ook al had ik er niet altijd even veel zin in als jij soms.

“Je bent bang dat je gek wordt.”

Waar kan ik troost vinden? Het verdriet is zo groot, zo ontregelend en overmeesterend. Er lijkt geen uitweg te zijn, echt ondragelijk. Het verlies van een geliefde kan zo ontzettend verpletterend zijn. Ik voel me stuurloos in mijn eigen emoties en gedachten. Van woede naar verdriet en eindeloze nachtmerries. Nachtmerries over de nachtzuster in jouw laatste nacht, mama.

Nachtmerrie en deels realiteit

Ik leg mijn hand op je borst en voel je hart nog drie keer kloppen. Dan houdt het op, je hart staat stil. In paniek pak ik de telefoon en bel de huisarts. Ze neemt op en ik zeg: “Volgens mij is mijn moeder net overleden.” Ga maar lekker hemelen…

Al ijsberend door de kamer tijdens het gesprek denk ik te horen dat de nachtzuster zegt “Hou op!”. Ik draai me om en kijk naar je bed, de nachtzuster buigt zich over je heen. Je houdt je armen in de lucht, de nachtzuster probeert ze naar beneden te duwen. Het lijkt wel of de nachtzuster met jou aan het worstelen is.

Zie ik het wel goed allemaal? Is dat wat er gebeurt nu? Ik sta er verder niet bij stil en draai me weer ijsberend om, nog steeds aan de telefoon met de huisarts die vragen stelt en aan geeft dat ze er zo snel mogelijk aan komt.

Een half uur later gaat de deurbel. De huisarts pakt haar stethoscoop en legt deze tegen je borst aan. Ze zegt: “Ja, ik hoor inderdaad geen hart meer kloppen.” Je mond staat open en de uitdrukking op je gezicht is hulpeloos en machteloos. Levenloos. De nachtzuster probeert met een van je mooie sjaals je mond dicht te binden door de sjaal onder je kin te houden met een strik boven op je hoofd.

In mijn telkens terugkerende nachtmerrie heeft de nachtzuster je na een worsteling vermoord. Op het moment dat ik zie dat je je armen omhoog houdt en het lijkt dat er een worsteling plaats vindt, kijkt de nachtzuster mij geschrokken aan. Op het moment dat ik me weer omdraai loop te ijsberen en het gesprek met de huisarts voortzet, heeft de nachtzuster je mond en neus dicht gehouden, zodat je stikt. Ik schrik badend in het zweet wakker…

“Het is mogelijk om te helen. (…) dat het mogelijk is om verder te leven met een verlies.”

Ik heb vaak het gevoel dat er geen progressie in zit, dat ik niet vooruit ga en zeker niet gevoelsmatig met mijn verdriet. Alsof ik en mijn leven stil is blijven staan op 20 maart 2012. Een gevoel dat het verdriet ooit nog eens over zal gaan heb ik helemaal niet. Ik voel me ontzettend alleen en verlaten.

“De dood en dan is er niets meer, terwijl het dan pas begint. Het rouw proces en de verwerking.”

Ga maar lekker hemelen en neem alsjeblieft dat verdriet mee.

Liefs, C.

~★~

Ps. De quotes komen uit een aflevering van de televisie documentaire reeks “Dood voor beginners”. Het heeft mij zeer geïnspireerd om dit stuk te schrijven. Alle brieven aan mijn moeder staan hier.